Chợ nổi Long Xuyên tọa lạc tại khu vực Bến phà Ô Môi, trên đường Phan Huy Chú, phường Mỹ Long, thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang. Chợ nằm cách trung tâm thành phố khoảng 2km và là một trong những địa điểm lâu đời mang đậm dấu ấn văn hóa miền Tây Nam Bộ. Dù giao thông đường bộ ngày càng phát triển, thuận tiện, chợ nổi Long Xuyên vẫn giữ được những nét sinh hoạt truyền thống đặc trưng của vùng sông nước.
So với các chợ nhỏ như chợ Mây Núi Cấm, chợ nổi Long Xuyên nổi bật hơn hẳn khi là trung tâm đầu mối chuyên kinh doanh các loại nông sản trong khu vực. Khi đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh yên bình của làng nổi Long Xuyên nằm gần trung tâm thành phố. Khác với sự ồn ào, náo nhiệt thường thấy ở các chợ nổi lớn khác như chợ Cái Răng hay chợ Ngã Bảy, chợ nổi Long Xuyên mang trong mình vẻ đẹp nhẹ nhàng và thanh bình. Điểm nhấn ở đây chính là những chiếc ghe, xuồng lớn nhỏ neo đậu san sát nhau trên mặt nước, cùng với tiếng cười nói vui vẻ, chân chất của người dân địa phương vang vọng khắp dòng sông.
Hoạt động mua bán tại chợ nổi diễn ra nhanh chóng nhưng vẫn rất hài hòa, thể hiện rõ tính cách chân thành, mộc mạc của người dân miền Tây. Người mua thì từ tốn, còn người bán lại nhiệt tình và nhã nhặn. Đặc biệt, ở chợ nổi Long Xuyên, người bán thường "nói sao bán vậy", ít khi xảy ra tình trạng mặc cả hay kỳ kèo giá cả như những nơi khác. Đây là nét đẹp văn hóa độc đáo mà du khách khó có thể tìm thấy ở những phiên chợ vùng khác.
Một trong những đặc điểm không thể bỏ qua khi nhắc đến chợ nổi chính là hình ảnh “cây bẹo” đặc trưng. “Cây bẹo” là một cây sào dài bằng gỗ được người bán cắm ở đầu ghe, treo lên những mặt hàng mà họ đang kinh doanh. Đây là một phương thức quảng cáo độc đáo và vô cùng hiệu quả. Người mua chỉ cần nhìn vào cây bẹo là có thể biết ghe đó đang bán mặt hàng gì mà không cần phải hỏi han nhiều. Hình ảnh những cây bẹo đầy màu sắc, treo đủ loại hàng hóa như rau củ, trái cây, đồ gia dụng… đã trở thành biểu tượng quen thuộc của các chợ nổi miền Tây nói chung và chợ nổi Long Xuyên nói riêng.
Mặc dù chợ nổi Long Xuyên từng là một khu vực giao thương sầm uất, nhưng ngày nay, khung cảnh tấp nập người mua kẻ bán đã không còn như trước. Dù là chợ nổi lớn thứ hai trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ xếp sau chợ nổi Cái Răng, nhưng chợ nổi Long Xuyên đang dần trở nên vắng vẻ. Du khách khi ghé thăm chợ sẽ khó có thể tìm thấy các ghe thuyền bán đồ ăn hay các món đặc sản địa phương. Sự thay đổi này chủ yếu là do sự phát triển của hệ thống giao thông đường bộ. Người dân hiện nay ưu tiên sử dụng xe tải, xe ba gác để vận chuyển hàng hóa vì vừa nhanh chóng lại tiết kiệm chi phí, thay vì phải di chuyển bằng ghe, xuồng như trước đây.
So với 8 năm trước, lượng khách đến tham quan nơi này tăng nhiều hơn. Tuy nhiên, số lượng người dân sống và buôn bán trên chợ nổi lại ngày càng ít. Nhiều khách tham quan bày tỏ, họ gần như không cảm nhận được không khí của chợ nổi, thay vào đó chỉ là vài chiếc ghe neo đậu thưa thớt cùng một số cảnh sinh hoạt của người dân miền sông nước.
Vào những mùa cao điểm, đặc biệt là mùa trái cây hoặc dịp cận Tết, chợ nổi Long Xuyên có phần nhộn nhịp hơn. Tuy nhiên, các hoạt động mua bán sôi động từ lúc sáng sớm như xưa đã giảm đi đáng kể. Hình ảnh quen thuộc nhất vẫn là những chiếc ghe lớn neo lại giữa dòng sông để giao trái cây, nông sản cho các tiểu thương trong chợ trên bờ.
Dù vậy, khu vực này vẫn có những chiếc ghe lớn chở hàng hóa, vật liệu xây dựng thường xuyên qua lại, mang đến chút hơi thở của hoạt động giao thương truyền thống. Để phục vụ nhu cầu cho các phương tiện giao thông đường thủy, người dân sống hai bên bờ sông đã dựng lên các trạm bán lẻ xăng dầu ngay trên những chiếc bè nổi. Hình ảnh này trở thành nét đặc trưng của các khu vực ven sông miền Tây, minh chứng cho sự thích ứng linh hoạt của người dân với cuộc sống trên sông nước.
Bên cạnh những hoạt động giao thương, hai bên bờ chợ nổi Long Xuyên còn lác đác những ngôi nhà bè nhỏ. Theo lời kể của một người lái ghe lâu năm, nhiều gia đình ở đây không có điều kiện sở hữu đất để an cư nên họ chọn cách dựng nhà trên bè và chấp nhận cuộc sống lênh đênh trên dòng sông. Cuộc sống tuy còn nhiều khó khăn và bấp bênh, nhưng chính điều đó lại tạo nên một nét văn hóa đặc biệt của người dân miền Tây.
Nhìn chung, chợ nổi Long Xuyên không chỉ là nơi giao thương hàng hóa mà còn là điểm giao thoa văn hóa truyền thống đặc sắc. Dù không còn giữ được vẻ nhộn nhịp, sầm uất như xưa, chợ nổi vẫn là một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân vùng sông nước An Giang. Đến với chợ nổi Long Xuyên, du khách sẽ cảm nhận được sự bình yên, chân chất và vẻ đẹp mộc mạc của miền Tây, một nét đẹp tuy giản dị nhưng lại khó quên.
Hy vọng trong tương lai, chợ nổi Long Xuyên sẽ được gìn giữ và phát triển hơn nữa để không chỉ là một nơi mua bán mà còn trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
