Với lịch sử hình thành gắn liền với hoạt động giao thương xuyên biên giới, chợ đã phát triển thành một quần thể mua sắm đa tầng, nơi hội tụ hàng hóa đa dạng từ hàng điện tử đến đặc sản địa phương.
Chợ Đông Kinh tọa lạc tại phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn, nằm giữa bốn trục đường chính: Phai Vệ, Nguyễn Tri Phương, Bà Triệu và Nguyễn Du. Vị trí đắc địa này đã biến chợ thành điểm kết nối giao thông thuận lợi, cách Ga tàu Lạng Sơn chỉ vài trăm mét và nằm trên tuyến đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang - Lạng Sơn.
Du khách từ Hà Nội có thể di chuyển khoảng 155km, mất 3-4 giờ đi đường để đến được chợ Đông Kinh. Gần chợ còn có các địa danh văn hóa như đền Kỳ Cùng, tạo thành một cụm du lịch hấp dẫn cho khách tham quan.
Lịch sử hình thành và phát triển qua các thời kỳ
Tiền thân của chợ Đông Kinh là "Bạc dịch trường Vĩnh Bình", một khu chợ biên giới từng đóng vai trò trung tâm giao thương giữa thương nhân Việt Nam và Trung Quốc từ thế kỷ XVII. Tên gọi "Đông Kinh" (東京) phản ánh vị thế là cửa ngõ phía đông của kinh thành Thăng Long xưa. Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, chợ đã được xây dựng lại vào cuối thế kỷ XX với kiến trúc ba tầng khang trang, trở thành biểu tượng thương mại của tỉnh Lạng Sơn.
Giai đoạn 2010-2025 đánh dấu sự mở rộng quy mô chợ, đáp ứng nhu cầu mua sắm ngày càng tăng của du khách trong nước và quốc tế. Theo ghi nhận từ video thực tế vào tháng 2/2025, lượng khách du lịch đổ về chợ Đông Kinh dịp đầu năm đạt mức kỷ lục, với hàng trăm xe khách 20-30 chỗ đậu kín khu vực xung quanh.
Cơ cấu mặt hàng và đặc sản địa phương
Phân tầng mặt hàng khoa học
Chợ Đông Kinh được thiết kế ba tầng, mỗi tầng chuyên về một nhóm hàng cụ thể:
Tầng 1: Tập trung các mặt hàng điện tử và gia dụng, bao gồm điện thoại di động, đồng hồ thông minh, loa Bluetooth, và thiết bị điện gia đình. Các sản phẩm tại đây chủ yếu có xuất xứ từ Trung Quốc, được nhập khẩu trực tiếp qua cửa khẩu Tân Thanh.
Tầng 2: Là khu vực dành cho hàng tạp hóa và nông sản, nơi du khách có thể tìm thấy các đặc sản Lạng Sơn như hồng không hạt Bảo Lâm, mận hậu Chi Lăng, và chè Shan tuyết.
Tầng 3: Chuyên về thời trang và vải vóc, với đa dạng mẫu mã quần áo, giày dép và vải thổ cẩm của các dân tộc Tày, Nùng.
Ẩm thực đường phố đa dạng
Khu vực xung quanh chợ Đông Kinh là thiên đường ẩm thực với các món ăn đặc trưng:
- Vịt quay Lạng Sơn: Được tẩm ướp gia vị đặc biệt, nướng trong lò than hoa cho đến khi da giòn rụm, thịt mềm ngọt, tạo nên hương vị khó quên.
- Phở chua: Món ăn độc đáo kết hợp sợi phở dai mềm với nước dùng chua ngọt, thịt lợn nướng và rau thơm, mang đậm bản sắc ẩm thực vùng biên.
- Bánh ngải: Làm từ bột nếp, lá ngải cứu và nhân đậu xanh, mang hương vị đắng nhẹ đặc trưng, là món quà phổ biến mà du khách thường mua về.
Theo ghi nhận thực tế vào tháng 2/2025, khu vực bán rau đặc sản như lá sâu sâu (một loại rau rừng) thu hút đông đảo du khách mua về làm quà. Loại rau này được ưa chuộng bởi hương vị đặc biệt và giá trị dinh dưỡng cao.
Lượng khách và mùa du lịch
Chợ Đông Kinh đón khoảng 5.000-7.000 lượt khách/ngày vào mùa thường, con số này tăng gấp đôi vào dịp lễ Tết Nguyên đán. Du khách chủ yếu đến từ Hà Nội, Quảng Ninh và các tỉnh lân cận, cùng với khoảng 20% là khách quốc tế (chủ yếu từ Trung Quốc).
Sự nhộn nhịp của chợ thể hiện rõ nhất vào các dịp đầu năm, đặc biệt trong các tháng giêng và tháng chạp, khi các lễ hội truyền thống diễn ra. Đây cũng là thời điểm hàng hóa phong phú nhất và các hoạt động văn hóa diễn ra sôi động.
Các hoạt động trải nghiệm hấp dẫn
- Mua sắm hàng giá rẻ: Du khách có thể mặc cả để mua được mặt hàng điện tử với giá thấp hơn 30-50% so với Hà Nội. Đây là điểm thu hút chính của chợ Đông Kinh.
- Tham quan văn hóa: Kết hợp thăm đền Kỳ Cùng - di tích lịch sử cách chợ 500m, nơi thờ Hán quận công Thân Công Tài, người có công phát triển thương mại vùng biên.
- Ẩm thực đường phố: Thưởng thức món nướng tại các xe đẩy ven đường, đặc biệt là thịt xiên nướng mật ong và chân gà nướng muối ớt - những món ăn vặt không thể bỏ qua khi đến Lạng Sơn.
Kinh nghiệm mua sắm cho du khách
Theo khảo sát từ du khách, giá cả tại chợ Đông Kinh dao động tùy theo kỹ năng mặc cả:
- Hàng điện tử: Điện thoại Trung Quốc nhập khẩu có giá từ 1.5-3 triệu đồng, thấp hơn 20% so với các cửa hàng lớn tại các thành phố khác.
- Vải thổ cẩm: Giá từ 150.000-300.000đ/mét, tùy chất liệu và hoa văn. Đây là sản phẩm thủ công được nhiều du khách ưa chuộng.
Lưu ý về chất lượng sản phẩm: Kiểm tra kỹ tem chống hàng giả trên các thiết bị điện tử, đặc biệt với hàng hiệu như Xiaomi hay Huawei để tránh mua phải hàng nhái hoặc hàng kém chất lượng.
Với đặc sản ẩm thực, nên mua tại các gian hàng có biển hiệu rõ ràng để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Thời điểm lý tưởng để tham quan và mua sắm: Buổi sáng (6h-9h) là thời gian tốt nhất để mua nông sản tươi, khi các mặt hàng vừa được vận chuyển về chợ. Trong khi đó, buổi chiều (15h-18h) phù hợp để mua hàng điện tử do các chủ hàng thường giảm giá vào cuối ngày để giải phóng hàng tồn.
UBND tỉnh Lạng Sơn đang triển khai dự án nâng cấp chợ Đông Kinh thành trung tâm thương mại đa chức năng, bao gồm khu phức hợp ẩm thực và khu trưng bày sản phẩm OCOP (One Commune One Product - Mỗi xã một sản phẩm). Dự kiến đến năm 2026, chợ sẽ mở rộng thêm hai tầng hầm làm bãi đỗ xe, giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông trong giờ cao điểm.
Ngoài ra, các kế hoạch phát triển du lịch của tỉnh Lạng Sơn cũng đặt chợ Đông Kinh vào vị trí trung tâm, kết nối với các điểm du lịch khác trong tỉnh để tạo thành chuỗi tham quan hấp dẫn cho du khách.
Với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, chợ Đông Kinh không chỉ là điểm mua sắm lý tưởng mà còn là cửa ngõ văn hóa giúp du khách hiểu sâu hơn về đời sống kinh tế - xã hội vùng biên giới Đông Bắc Việt Nam. Từ việc tìm hiểu lịch sử hình thành, trải nghiệm mua sắm, đến thưởng thức ẩm thực, mỗi khía cạnh của chợ đều mang đến những giá trị độc đáo.
Trong bối cảnh phát triển du lịch của tỉnh Lạng Sơn, chợ Đông Kinh đang khẳng định vai trò là điểm nhấn không thể thiếu, góp phần quảng bá hình ảnh vùng đất và con người nơi đây đến với du khách trong nước và quốc tế.
