Nhắc tới các loại rau ăn kèm trong món gỏi cuốn, bánh xèo bánh tráng Trảng Bảng, không thể bỏ qua lá chiếc.
Cây chiếc còn có tên gọi khác là lộc mưng, tam lang,.. tên khoa học là Barringtonia Asiatica, một loài thuộc chi lộc vừng. Cây chiếc thường cao 4 – 8 m, nhưng đôi khi đạt đến 15 m. Vỏ cây có màu nâu xám đến màu hồng, vàng với vệt trắng và dấu chấm hay đường sọc nổi. Cây chiếc với những cụm hoa trắng hồng rũ xuống vừa duyên dáng vừa tỏa hương thơm.
Lá chiếc có vị chát nhẹ, chua nhẹ
Ở Việt Nam cây chiếc mọc nhiều ở các tỉnh miền Nam hoặc được trồng để làm cảnh. Không chỉ để lấy gỗ, từ xưa bà con Tây Ninh đã sử dụng lá chiếc như một loại rau dại không thể thiếu trong món bánh canh Trảng Bàng, bánh xèo rau rừng…
Ngoài ra, lá chiếc còn ăn kèm với các món cuốn, lá chiếc chấm với mắm nêm, mắm ruốc cũng rất lạ miệng, làm gỏi hoặc gói nem chua, ăn kèm gỏi cá, cá kho.... đều ngon.
Người dân địa phương cho biết loại lá được sử dụng là lá non, vàng ửng nâu, có vị chát, hơi chua nên được ưa chuộng hơn các lá già, các loại lá già chủ yếu để gói nem thịt, nem bì.
Anh Ngọc (chủ một nhà hàng ở Tây Ninh) chia sẻ: "Du khách đến đây bất ngờ khi biết lá của cây chiếc có thể ăn được. Một số người chuyên đi hái lá chiếc rồi bán cho các nhà hàng bánh tráng, nhà hàng bánh xèo. Lá chiếc cùng với lá cách, đọt cóc là 3 loại rau cho vị chua thanh, chát nhẹ đặc trưng của món bánh tráng phơi sương hay bánh xèo rau rừng. Mà đã ăn rau rừng là phải tìm cho đủ các loại rau thì ăn mới ra đúng vị, chỉ cần thiếu một loại nào thôi là món ăn sẽ mất cân bằng, khách tinh ý sẽ nhận ra ngay".
Đây là một trong những loại lá được sử dụng trong món bánh tráng Trảng Bàng
Anh Ngọc cho biết, cây chiếc có sức sống mãnh liệt, tươi tốt quanh năm dù trời nắng hay ngập mặn, hạn hán. Chỉ những người dân địa phương sống lâu năm mới biết địa điểm nào có nhiều cây chiếc để thay phiên nhau hái lá.
Được biết, cây lá chiếc ra lộc non và lá non nhiều nhất là vào mùa xuân. 1kg lá chiếc được bán với giá khoảng 40.000 đồng/kg. Nhiều người còn bán theo combo, 1kg rau rừng hỗn hợp có giá lên 60.000 đồng/kg. Nếu khách muốn đặt riêng rau chiếc sẽ phải dặn trước chủ cơ sở kinh doanh để thương lái hẹn nhà vườn hái riêng, giá cả cũng dao động tùy mùa.
"Vào miền Tây ăn bánh tráng Trảng Bàng mình mới biết đến các loại lá chiếc, lá đọt mọt, lá mặt trăng... Vị chát dịu nhẹ và chua nhẹ của các loại rau này đã cân bằng độ béo ngậy của thịt ba chỉ nhiều mỡ hay bánh xèo chiên rán nhiều dầu. Đồng thời, hương thơm thoang thoảng không dứt trong miệng đem đến cho thực khách trải nghiệm thú vị khó tả", bạn Loan (ở Hà Nội) chia sẻ.
Không chỉ là loại rau được nhiều người ưa chuộng, lá chiếc còn được dùng để điều chế thuốc trong cả Tây y và Đông y. Vỏ cây dùng chữa bệnh tiêu chảy, đau bụng. Ở Ấn Ðộ, quả cây chiếc trị ho, hen, nhân hạt dùng trị bệnh vàng da và các chứng bệnh về mật.
